กลยุทธ์ธุรกิจจีนที่ทำให้แบรนด์บุกตลาดโลกได้สำเร็จ

ธุรกิจจีนทำอย่างไรถึงสามารถไปบุกตลาดโลก?

เมื่อพูดถึง “จีน” หลายคนอาจนึกถึงเศรษฐกิจมหาอำนาจ ผู้ผลิตอันดับหนึ่งของโลก หรือแพลตฟอร์มระดับโลกอย่าง TikTok แต่เบื้องหลังความสำเร็จนั้น ไม่ได้เกิดจากโชค แต่เป็นการมองเกมให้ขาด และจับจังหวะให้ถูก เหมือน “ลดพัดผ่าน” ได้อย่างเฉียบคม สิ่งที่พี่เปี๊ยก-บุญชัย ลิ่มอติบูลย์ ได้เล่าไว้ใน Xclusive Classroom ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ X-Club คือเรื่องราวและกลยุทธ์เชิงลึกของธุรกิจจีน ที่นักธุรกิจไทยควรทราบ

Insight ธุรกิจจีนที่คนไทยควรรู้ก่อนจะพลาด

1. “อยู่ในช่องทางที่ลมพัดผ่าน หมูก็ยังบินได้” คือแนวคิดของ Lei Jun ซึ่งเป็น Founder ของ Xiaomi ที่สอนว่า ถ้าอยูถูกที่ ถูกเวลา ก็โตได้ แม้ไม่ได้เก่งที่สุดในตลาด
2. ถ้าจะมองจีน อย่ามองแค่เป็นตลาด แต่ต้องมองเป็น “ระบบนิเวศธุรกิจ” ที่เปลี่ยนวิธีคิดของผู้ประกอบการไปโดยสิ้นเชิง
3. เทรนด์ธุรกิจจีน 20 ปีที่ผ่านมาของจีน
   – Property (2004-2019)
   – Tech Startup & E-commerce (2004-2020)
   – Local Brand (2019 – ปัจจุบัน)
   – Content-Base Ecommerce (2020-ปัจจุบัน)
   – Go Abroad (2023-ปัจจุบัน)
4. ช่วง Tech Startup & E-commerce กำลังบูม: Xiaomi โตจากแนวคิด “ฮาร์ดแวร์กำไรน้อย แต่รายได้หลักมาจากซอฟต์แวร์” พร้อมขยาย ecosystem ด้วยอุปกรณ์ IoT
5. Alipay ใช้เวลา 8 ปีในการผูกบัญชี 200 ล้านบัญชี แต่ WeChat Pay ทำได้เพียงแค่ 2 วัน โดยข้อมูลฐานผู้ใช้เดิมมหาศาลจากแชท ทำให้เชื่อมต่อธุรกิจได้ทันที
6. ByteDance เริ่มจากแอปอ่านข่าว Toutiao สู่ TikTok และ Douyiu ด้วยการสังเกตพฤติกรรมคนอ่านมือถือบนรถไฟฟ้า ธุรกิจจึงเริ่มจาก insight ที่เรียบง่าย
7. ผู้ก่อตั้ง ByteDance สามารถพา TikTok โตไประดับโลกในเวลาไม่ถึง 10 ปี ด้วยการใช้ AI, เข้าใจผู้ใช้แบบ real-time และเสนอคอนเทนต์ที่ตรงกับสิ่งที่คนดูสนใจ
8. Ant Group เคยเตรียม IPO ใหญ่ที่สุดในโลก แต่ถูกทางการจีนเบรก เพราะถือข้อมูลผู้ใช้มหาศาล จนกลายมาเป็นการออกกฎให้แพลตฟอร์มที่มีผู้ใช้เกิน 1 ล้าน หากจะ IPO ต่างประเทศ ต้องขออนุญาตจากรัฐบาลจีน
9. แบรนด์ท้องถิ่นในจีนกำลังเติบโตเร็ว เนื่องจากเงินทุนจากฝั่ง Big Tech ที่ถูกห้าม IPO ต่างประเทศ ถูก redirect มาลงในสินค้า real sector ไม่ว่าจะเป็น
   – อาหาร
   – เครื่องใช้ไฟฟ้า
   – ร้านอาหาร
   – เครื่องสำอางค์
   – เครื่องดื่ม
   – ชา กาแฟ
10. จีนเคยมีแบรนด์รถ EV มากกว่า 400 แบรนด์ แต่ปัจจุบันเหลือไม่ถึง 10%
11. Content-based E-commerce ไม่ใช่แค่ขายของ แต่เป็นการใช้ “AI + Creator + Content” ทำให้คนดูสนุก แต่ปิดการขายได้แม่นยำและเร็ว
12. Douyin และ TikTok เติบโตเพราะเข้าใจ 3 แกนหลัก: คน (AI วิเคราะห์ผู้ใช้), สินค้า (ตรงกลุ่ม), สถานที่ (แพลตฟอร์มที่คนใช้เวลานาน)
13. ที่จีน ขายของผ่าน Live มากกว่าคลิป เพราะ Live คือช่องทางหลักในการปิดการขายทันที จึงมีคน live กัน 24 ชั่วโมงทุกวันแบบไม่มีหยุด
14. TikTok ไม่รอให้โชคมา แต่ “สร้างดาวเคราะห์ให้ตัวเองเป็นพระอาทิตย์” ด้วยการตั้ง TSP, MCN และ TAP เพื่อดึงแบรนด์ให้อยู่ในระบบของตน
15. Go Abroad คือยุคที่จีนพาแบรนด์บุกโลก เช่น MIXUE, Haidilao, CHAGEE, POPMART และ SKINTIFIC ที่เริ่มมีบทบาทในไทยอย่างเห็นได้ชัด
16. เวลาจีนออกไปต่างประเทศ เขาออกไปแบบ Infrastructure (โครงสร้างพื้นฐาน) เป็นสิ่งที่ทำให้จีนออกไปต่างประเทศไทยง่ายมาก ไม่ว่าจะเป็น Lazada, Shoppee, TikTok และ TEMU ดังนั้นถ้าเชื่อมต่อระบบ ERP ที่ประเทศจีน ก็สามารถขายไปต่างประเทศผ่านแพลตฟอร์มเหล่านี้ได้
17. เทรนด์ที่กำลังจะเกิดขึ้นหลังจากนี้ นั่นก็คือ เทรนด์ AI ของจีน
18. 2024 China E-Commerce GMV (Gross Merchandise Value)
    – Taobao/Tmall = 8 พันล้านหยวน (3.6 หมื่นล้านบาท)
    – Pinduoduo = 5.2 พันล้านหยวน (2.3 หมื่นล้านบาท)
    – Douyin = 3.5 พันล้านหยวน (1.6 หมื่นล้านบาท)
    – JD = 3.2 พันล้านหยวน (1.4 หมื่นล้านบาท)
    – Kuaishou = 1.3 พันล้านหยวน (5.9 พันล้านบาท)
    – Meituan = 0.3 พันล้านหยวน (1.4 พันล้านบาท)
    – Other = 0.2 พันล้านหยวน (1 พันล้านบาท)

จากเรื่องราว Insight ที่พี่เปี๊ยกนำมาแชร์ ทำให้ได้เห็นภาพรวมของการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและกลยุทธ์ของจีนที่แท้จริง ซึ่งล้วนแต่เกิดจากการจับเทรนด์ให้แม่น และใช้จังหวะให้เป็น ทุกจังหวะของธุรกิจจีนจึงไม่ใช่เรื่องของโชค แต่เป็น “ศิลปะในการวางแผน” อย่างมีระบบ หากธุรกิจไทยที่จะทำธุรกิจแข่งกับคนจีน, ทำธุรกิจกับคนจีน หรือไปบุกตลาดจีน มองเกมไม่ขาด อาจพลาดโอกาสสำคัญ

เรียบเรียงโดย: THE INSIDER